Miałam niesamowite szczęście, ponieważ moja mama wykonała świetną robotę, sprowadzając mnie na ten świat siłami natury i karmiąc piersią przez prawie dwa lata mojego życia. Dzięki temu podarowała mi wyjątkowy starter na całe życie – najlepszą z możliwych “polis” ubezpieczeniowych na zdrowie. Nie była to krew pępowinowa, bo kiedy ja się rodziłam, świat nie oferował takich możliwości – mam na myśli optymalne warunki do rozwoju mikrobioty, która od pierwszych dni mojego życia wspierała mój rozwój i zdrowie. Mikrobiota a odporność to pojęcia, których nie należy oddzielać, jak się za chwilę przekonasz.
A co jeśli ktoś urodził się jako wcześniak? Albo przez cesarskie cięcie? Albo nawet urodził się naturalnie, ale był karmiony piersią? Cóż, jego mikrobiota będzie rozwijać się zupełnie inaczej i niestety zaburzenia w kształtowaniu mikrobioty w najwcześniejszym etapie życia są powiązane z chorobami, które pojawiają się w latach późniejszych, np. alergiami czy otyłością.
Kiedy byłeś niemowlakiem, twoja mikroflora była zupełnie inna. Zmieniała się, dorastając razem z Tobą. Czy wiesz, że pierwsza łyżeczka innego pożywienia niż mleko mamy lub mleka modyfikowanego, była wydarzeniem o randze rewolucji, z punktu widzenia rozwoju twojej mikrobioty?
Mikrobiota a odporność
Mogłabym powiedzieć, że jestem przystanią dla niewiarygodnej ilości bakterii, które żyją razem ze mną. W tej chwili jako dorosła osoba moja flora bakteryjna waży około 2 kg i znajduje się nie tylko w jelitach, jak się powszechnie uważa. (Polecam Ci mój wpis na ten temat).
Mikrobiota a odporność powiązane są ze sobą od pierwszych chwil życia człowieka, ponieważ mikrobiologiczna kolonizacja ludzkiego ciała rozpoczyna się od urodzenia. Jednak chcę nadmienić, że niektórzy naukowcy kwestionują koncepcję sterylności w środowisku macicy.
Jest coraz więcej dowodów naukowych na to, że bakterie pojawiają się w łożysku, pępowinie i płynie owodniowym. Powstała nawet hipoteza, że kontakt z mikroflorą jeszcze w życiu płodowym stymuluje okołoporodowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Jednak największy proces kolonizacji rozpoczyna się po urodzeniu. Ale na to, jak przebiega mają wpływ następujące czynniki.
- Sposób urodzenia (siłami natury czy przez cesarskie cięcie).
- Sposób karmienia w pierwszych dniach życia (mlekiem matki czy mlekiem modyfikowanym), stosowanie antybiotyków w pierwszej dobie życia.
- Dieta matki podczas ciąży.
- Wiek matki.
Niektórzy naukowcy mają nawet znacznie szersze spojrzenie, bo do czynników kształtujących rozwój mikrobioty zaliczają geny, styl życia rodziny, w której przebywa matka podczas ciąży, a nawet obecność zwierząt domowych.
Jak przebiega kolonizacja?
Kolonizacja noworodka może odbywać się poprzez transmisję pionową i poziomą. Pionowe przenoszenie drobnoustrojów najprawdopodobniej odbywa się podczas porodu – drobnoustroje zamieszkujące ciało matki kolonizują noworodka podczas przechodzenia przez kanał rodny.
Natomiast transmisja pozioma przebiega już po urodzeniu i zależna jest od czynników środowiskowych, takich jak bliski kontakt z rodzeństwem, zwierzętami domowymi i stylem życia rodziny, w której zamieszkuje dziecko.
Jak bardzo zróżnicowany jest mikrobiom?
Po tym, jak drobnoustroje dostaną się do ludzkiego ciała, proces kolonizacji uzależniony jest od warunków, jakie panują w określonych narządach ciała. Przykładowo porównując narządy wchodzące w skład układu pokarmowego, takie jak jelito grube, dwunastnica i jelito cienkie, znajdziemy zupełnie inny skład drobnoustrojów.
Poziom pH, czas tranzytu i sposób wchłaniania składników odżywczych determinują rozwój określonych drobnoustrojów. W jelicie cienkim czas tranzytu jest dość szybki i trwa od 2 do 5 godzin i nie są to optymalne warunki do rozwoju dla bakterii. Co innego w jelicie grubym, gdzie czas tranzytu wynosi od 24-48 godzin, jest gruba warstwa śluzu i wiele niestrawionych resztek pokarmowych. To dlatego w jelicie grubym znajduje się 1012 bakterii na gram kału.
Mikrobiota we wczesnym etapie życia jest niestabilna i istnieje znaczna różnica pomiędzy dziećmi. Proces rozwoju i dojrzewanie mikroflory jest dynamiczny, ale nie jest przypadkowy.